به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از مرکز ضایعات نخاعی جانبازان لازم است بدانید که حتی اگر از نعمت داشتن دو پا نیز محروم باشید، قادر به زندگی پویا و حتی راه رفتن خواهید بود، اگر ستون فقرات سالمی داشته باشید، در واقع همه ما روی ستون فقراتمان راه می رویم نه روی پاها، بدیهی است هر چه دانش خود را در مورد ستون بدنمان افزایش دهیم، توانایی ما در حفظ سلامت آن بیشتر خواهد بود..

وظایف ستون فقرات عبارتند از

انتقال وزن سر، گردن، اندام فوقانی و تنه به لگن

ایجاد کانالی جهت حفاظت از نخاع یا مغز الحرام

ایجاد قفسه ای محکم و استخوانی به کمک دنده ها و استخوان جناغ جهت حفاظت از قلب و ریه ها

تکیه گاهی جهت عضلات تنه و تعدادی از عضلات اندام فوقانی و تحتانی

ایجاد هماهنگی بین اعضاء و اندام های بدن

کمرد درد

تعریف و انواع کمر درد

کمر درد یکی از شایعترین علل مراجعه بیماران به مراکز درمانی می باشد بطوریکه بعد از سرماخوردگی و ضربه های کوچک، شایعترین بیماری در انسان است. کمر درد نخستین علت مراجعه بیماران به متخصصین ارتوپدی و جراحی مغز و اعصاب و بطور کلی سومین علت مراجعه بیماران به پزشک می باشد..

درد کمر بیش از ۹۰درصد افراد را در طول زندگی حداقل یکبار دچار می سازد. و بیش از ۵۰ درصد از افراد بیش از یک مرتبه دچار آن می شوند. علل بسیار متفاوتی می توانند سبب ایجاد کمر درد شوند. تقریبا” در ۸۵ درصد از افرادی که برای کمر درد معاینه و بررسی می شوند علت خاصی پیدا نمی شود. کمر درد بعد از سرماخوردگی دومین عاملی است که سبب می گردد افراد در سرکار حاضر نشوند و نیز یکی از علل شایع ویزیت توسط پزشک می باشد بیش از ۹۰ درصد افرادی که دچار کمر درد میشوند طی ۲ ماه بهبود می یابند. طبق آمار مختلف، کمردرد، در بین بیماریهایی که باعث از کارافتادگی، ناتوانی از کار و مرخصی ناشی از آن در افراد زیر ۴۵ سال می گردند، مقام اول را دارد.

کمر درد، درد آزار دهنده ای است که شخص را از انجام کارهای روزمره اش باز داشته و به استراحت در بستر وادار می کند. بنابراین، می تواند علاوه بر مشکلات جسمی، موجب مشکلات روحی و روانی شده و اثرات منفی بر اقتصاد خانواده و جامعه بگذارد. تا حدود ۲۰ سال قبل، اکثر افرادی که برای درمان دردهای عضلانی اسکلتی به درمانگاههای فیزیوتراپی و ارتوپدی مراجعه می کردند، افراد بالای ۵۵ تا ۶۰ سال بودند و در واقع تخریب غضروف مفصلی در سنین بالا شروع می شد، ولی امروزه این سن به ۳۰ سال کاهش پیدا کرده و پزشکان شاهد مراجعه بیمارانی با سنین ۳۰ تا ۵۰ سال با دردهای گردن، زانو، کمر و مفاصل مختلف به مراکز درمانی هستند.

امروزه با پیشرفت زندگی مدرن، شیوع کمر درد نه تنها کمتر نشده بلکه زیادتر هم شده است. و عجیب اینکه حتی سرعت بالا رفتن آن، از رشد جمعیت هم بیشتر بوده است. در ایالات متحده آمریکا همین کمر درد، دومین عامل غیبت از کار بوده و معادل ۳۰ تا ۸۰ میلیون دلار در سال از تولید کم کرده! حدود ۹۰ درصد افراد در عمر خود کمر درد را یک بار هم که شده حس کرده و ۵۰ تا ۷۰ درصد مردم دوره های مکرر کمر درد را در طول زندگی شان تجربه می کنند. این آمار البته در کشورهای صنعتی بیشتر است. اما متاسفانه این درد حتی کودکان مدرسه ای را هم گرفتار می کند، بطوری که آمار نشان می دهد ۶۰درصد کودکان ۱۵ تا ۱۶ ساله هم دچار آن هستند. با تمام این احوال، از پیشگیری و درمان این درد عذاب دهنده ناامید نشوید..

بروز کمر درد در مردان ۲۵ تا ۵۵ ساله بیشتر است ولی در خانم ها بعد از ۵۰ سالگی شروع می شود. متاسفانه معاینات بالینی نمی تواند بروز کمردرد را پیشگویی کند چون زیادند افرادی که آرتروز ستون فقرات یا بیرون زدگی دیسک کمر دارند اما درد ندارند..

کمر درد از نظر ماهیت درد به سه دسته تقسیم می شود

کمردرد گذرا

دردی ناگهانی و شدید در ناحیه کمر و ناشی از انجام حرکات نامناسب و یا کشیدگی بیش از حد ستون فقرات است. هر چند که این درد گذرا است اما هیچگاه نباید کم اهمیت شمرده شود، چرا که میتواند اخطاری برای عود مجدد آن باشد و سریعا” باید جهت جلوگیری از تکرار آن اقدام شود.

کمر درد حاد

یک درد حاد در ناحیه کمر است که در اثر قرار گرفتن در وضعیتهای غلط، خم شدنهای مکرر و به مدت طولانی و یا ضربه به ستون فقرات کمری ایجاد می شود. کمر دردی که کمتر از یکماه از شروع آن می گذرد را حاد می نامند. نشانه وقوع آسیب بافتی بوده و بدرجات مختلفی در فرد ایجاد ناتوانی می کند. هر چند که آسیب کوچک باشد ولی باید مراقب بود و از تکرار آن جلوگیری کرد. برای این منظور در وهله اول باید درمان علامتی جهت کنترل درد انجام شده و سپس در مورد بهبودی کامل اقدام و تمامی فعالیتهای طبیعی ستون فقرات را به شکل اولیه خود بازگرداند. البته اولین وقوع حمله حاد کمر درد، نیازی به نگرانی ندارد و لیکن باید پیامدهای آن را در نظر گرفت و هر چه زودتر برای رفع آن اقدام نمود در غیر اینصورت صدمه و جراحت شدت پیدا کرده و دوره ناتوانی ادامه خواهد یافت . به طوریکه طبق آمار، شانس بازتوانی موفق در بیمارانیکه کمر درد آنها بیش از ۶ ماه مقاومت می کند کاهش یافته و حتی پس از سه ماه مقاومت درد، وضعیت روحی و روانی بیمار تغییر خواهد کرد. پس به طور جدی با تکرار یک حمله شدید کمر درد مقابله کنید.

 

کمر درد مزمن

کمر دردی که بیش از یکماه از بروز آن می گذرد را مزمن می نامند. کمر درد مزمن در واقع در اثر عدم درمان و یا مقاومت به درمان کمر درد حاد ایجاد می گردد. بدیهی است که درمان به موقع و مناسب درد حاد، همواره درد مزمن را به حداقل می رساند، درد مزمن کمر باید به عنوان یک علامت جدی تلقی شده و کلیه معاینات بالینی و آزمایشات پاراکلینیکی جهت بیماریهای سیستمتیک انجام گردد. به هر صورت درد کمر مستلزم یک بررسی دقیق و درمان مناسب توسط گروهی درمانگر، متشکل از پزشک، متخصص فیزیوتراپی ، متخصص روانپزشکی و…. میباشد.

انواع درد کمر

1-درد موضعی

درد موضعی، دردی است که در اثر آسیب وارده به ناحیه کمر ایجاد شده و در همان منطقه احساس می گردد و معمولا” فرد قادر به درک محل دقیق آن است.

درد راجعه-2

عبارتست از دردی که از یک ناحیه به ناحیه دیگر سرایت می کند. همه کمر دردها لزوما” به دلیل ناهنجاری ستون فقرات نیستند، بلکه می توانند بدلیل ضایعات احشایی باشند که درد آنها به ناحیه کمر ارجاع می شود. در نتیجه، بررسی و معاینه بالینی دقیق این مناطق توسط پزشک ضرورت دارد.

3-درد انتشاری

غیر از درد انتشاری عصب سیاتیک که در بالا توضیح داده شده، ممکن است درد، منشاء عصب سیاتیک نداشته باشد و از نقاط دیگر به مسیر این عصب انتشار یابد. مهمترین منشاء دردهای انتشاری عبارتند از : مفاصل بین مهره ای، رباطهای مربوطه، رباطهای خلفی که مهره های کمری را به یکدیگر متصل می کنند و بالاخره عضلات اطراف آنها و عضلات ثبات دهنده لگن

علل کمر درد

بطور کلی کمر درد را می توان بر حسب علت به دو دسته عمده تقسیم بندی نمود. علل مکانیکی و علل غیره مکانیکی

کمر درد مکانیکی

شامل آن دسته از بیماریهایی هستند که در اثر و یا به واسطه یک عامل مکانیکی مانند ضربه، حرکات فیزیکی نامناسب، کم بودن قوام عضلات و یا فشار بیش از حد به ناحیه ستون فقرات کمری و در اثر بد قرار گرفتن وضع بدن در حالت نشسته و ایستاده ایجاد می گردند. این دسته از بیماریها ۹۰% از علل کمر درد را تشکیل می دهند و نکته جالب اینکه براحتی قابل پیشگیری هستند.

دو سری از عوامل می توانند سبب آسیب پذیری ستون فقرات کمری و وقوع کمر دردهای مکانیکی گردند.

 

الف ) عوامل پیش زمینه ای یا مستعد کننده شامل

قرار گرفتن در وضعیت های نامناسب

کاهش تحرک در نتیجه عدم استفاده و بهبود ناکافی

استرس ناشی از کار

چاقی

ب ) عوامل آشکارساز شامل

استفاده جدید- استفاده نادرست- ضربه- استفاده بیش از حد  

علل غیر مکانیکی

علل غیر مکانیکی شامل آن دسته از علل طبی و یا بیماریهای سیستمی هستند که در سیر بیماری به طرق مختلف ممکن است باعث کمردرد شوند و تشخیص و درمان این بیماریها تماما” به عهده پزشک معالج شما می باشد- شایعترین علل طبی عبارتند از : بیماریهای التهابی، بیماریهای عفونی، سرطانها، و بیماریهای متابولیکی و مسمومیت با فلزات سنگین رادیوم

. و …. که تشخیص و درمان همه آنها همانطور که گفته شد بر عهده پزشک معالج شما می باشد

عوامل زمینه ساز برای علل طبی کمر درد

سن بالای ۴۵ سال، بخصوص در بیماریهای غیر التهابی و بیمارانیکه *سابقه ای از عوامل مکانیکی را ذکر نمی کنند.

*کمر دردهای شبانه که با استراحت نیز بهبود نمی یابند.

*وجود علائم و نشانه های همراه کمر درد مانند: تب، تعریق، کاهش وزن، ضعف و خستگی مزمن که با کنترل درد نیز بیمار احساس سلامتی نمی کنند.

در بسیاری از موارد به رغم معاینه فیزیکی دقیق و انجام آزمایشات مختلف، علت مشخصی برای کمر درد پیدا نمی شود . بهتر است بدانید سیگار با کاهش سطح اکسیژن در بافت نخاع موجب تاخیر در بهبود این درد می شود. بعضی مشاغل هم می توانند انسان را مستعد ابتلا به کمردرد کنند، مانند شغل هایی که نیاز به رانندگی طولانی دارد و راننده را در معرض لرزش وسیله نقلیه قرار می دهد؛ شغل هایی که نیاز به ایستادن و نشستن طولانی دارد؛ کسانی که باید بارهای سنگین را به دفعات جابه جا کنند . بنابراین اگر شغل شما چنین حرکاتی را ایجاب می کند بهتر است بیشتر به فکر خود باشید. کمر درد علاوه بر عوامل غیر مکانیکی مانند عفونت و سرطان و….. که خیلی شایع نیستند، علل دیگری هم دارد؛ مانند گرفتگی های عضلانی ( اسپاسم ) کشیدگی و آسیب ّ رباط ها، آرتروز، فتق دیسک های بین مهره ای، پوکی استخوان و … اما فارغ از اسم های متفاوتی که این بیماری ها دارند مشکل اصلی در اغلب آنها فشار بیش از حدی است که به ستون مهره ها و اجزای دور و بر آن مانند عضلات و رباط ها وارد می آیدعامل این فشارها زندگی پر از حرکات نامناسب است. منظور دقیقا” همان حرکاتی است که شایسته یک بدن سالم نیستند؛ مانند بد نشستن روی صندلی ، قوز کردن هنگام رانندگی، بد ایستادن و…… استفاده از عضلات کمر در حرکاتی که پیش از این انجام نمی داده اید، مانند بلند کردن یک مبل سنگین

بطور کلی علل کمر درد عبارتند از

تحت فشار قرار گرفتن ریشه های عصب نخاعی که به اندام تحتانی می روند

کمر درد ناشی از کشیدگی ماهیچه ای یا رباط های کمر

درد ناشی از عفونتهای ستون مهره

درد ناشی از تومورهای ستون مهره

نشانه های درد ناشی از آسیب کمر

دردی که امکان دارد به جلو، کناره ها یا عقب ساق پا تیر بکشد یا محدود به ناحیه تحتانی کمر باشد.

دردی که با فعالیت بدتر شود.

دردی که در شب یا در نتیجه نشستن طولانی مدت مثلا” رانندگی طولانی بدتر شود.

دردی که همراه با گزگز شدن یا ضعف در بخشی از پا باشد.

پیشگیری از کمر درد

انجام ورزشهائی مثل شنا، پیاده روی و دوچرخه سواری با افزایش میزان تناسب و توان می توانند در کاهش ابتلا به کمر درد مفید باشند

تقویت عضلات شکم میزان ابتلا به کمر درد و در موارد وجود کمر درد شدت آنرا کاهش می دهد.

افرادی که کار آنها مستلزم بلند کردن اجسام سنگین است یا ورزشکارانی که سروکارشان با وزنه سنگین است باید هرگز از کفشهای پاشنه بلند بمدت طولانی استفاده نکنید. حتما” از کمربندهای پهن محافظ کمر استفاده کنند. در هنگام ایستادن طولانی مدت هر از گاهی به روی یک تکیه گاه یا دیوار تکیه کنید تا از فشار بر روی کمر کاسته شود نمائید. هم تشک های خیلی نرم و هم تشکهای ست سبب کمردرد می شوند لذا از تشک مناسب استفاده کنید..

هرگز اجسامی را که برای شما سنگین هستند بلند نکنید. در هنگام بلند کردن اجسام کمر باید عمود بر زمین و نه خم شده به جلو باشد باید اجسام را در حالیکه نزدیک بدن شما هستند با زانوها بلند کنید.

بارهای سنگین

به جای بلند کردن اجسام سنگین، از راه های دیگری مانند هل دادن برای جابه جا کردن استفاده کنید ( هل دادن بهتر از کشیدن است).

تا می توانید از دیگران کمک بخواهید و از بلند کردن وسایل سنگین با خم کردن کمرتان خودداری کنید. بهتر است زانوهایتان را خم کرده و کمرتان را صاف نگه دارید. البته یادتان باشد که پاها را از هم کمی فاصله بدهید.

از بلند کردن یک جسم سنگین و چرخاندن کمرتان بطور همزمان جدا” خودداری کنید.

همیشه هنگام حمل اجسام سنگین، آن را نزدیک بدن نگه دارید.

قاعده نشستن

اگر مجبورید مدت طولانی روی صندلی بنشینید بهتر است هر نیم ساعت به بهانه های مختلف از جا برخاسته و راه رفته یا به بدن خود حرکات کششی بدهید.

از صندلی مناسب با پشتی و با زاویه حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ درجه، استفاده کنید و اگر صندلی تان محافظ قوس کمر ندارد، قوس کمر را با یک بالشتک کوچک محافظت کنید.

به جای چرخاندن کمرتان حین کار، از چرخش صندلی استفاده کنید.

وسایل مورد استفاده تان را در دسترس خود روی میز بچینید تا برای استفاده از آنها مجبور به خم کردن کمرتان به جلو نشوید.

ایستادن و خوابیدن بدون کمر درد

هنگام ایستادن خود را به جلو خم نکنید، گوش ها، شانه و لگن را باید در یک امتداد و شکم را تو نگه دارید.

اگر مجبورید مدت طولانی بایستید، یکی از پاها را روی یک پله یا چهارپایه به ارتفاع ۲۰ سانتی متر قرار دهید تا فشار کمتری به کمر وارد شود و هر ۱۰ دقیقه جای پاها را با هم عوض کنید.

بهترین حالت خوابیدن خوابیدن به پهلو در حالی است که زانوها کمی خم بوده و یک بالش کوچک بین دو زانو قرار گیرد. اگر به پشت می خوابید لازم است یک بالش زیر زانوان و یک بالش کوچک زیر گودی کمر قرار دهید.

برای خارج شدن از تختخواب ابتدا به کنار تخت بچرخید و پاهای خود را از تخت آویزان کرده، با کمک دست ها و سفت کردن عضلات شکم بنشینید.

تناسب و تعادل

اگر اضافه وزن دارید، بهتر است برای جلوگیری از کمر درد هم که شده وزنتان را کم کنید.

کیف و کوله پشتی تان را بی جهت سنگین نکنید.

کفش مناسب و راحت با پاشنه ۳ سانتی متر یا کمتر به پا کنید.

اگر پوکی استخوان دارید با مصرف ویتامین D و کلسیم کافی طبق تجویز پزشکتان و ورزش کردن، آن را درمان کنید تا دچار شکستگی مهره نشوید.

ورزش های سبک هوازی بطور منظم با بهبود عملکرد عضلات میتواند موجب زیاد شدن قدرت و تحمل کمرتان شود. پیاده روی و شنا هم از ورزش های مناسب برای کمر درد هستند.

 

 

آیا نیازی به گرفتن عکس یا ” ام . آر. آی ” هست ؟

اکثر مردم سئوال می کنند آیا عکس برداری معمولی یا ام.آر.آی لزومی دارد؟ باید گفت همه کمر دردها نیاز به عکس برداری ندارند. در مواردی که مشکوک به صدمات استخوانی مثل سرطان هستید عکس برداری میتواند مفید باشد. ولی عکس ها صدمه به مهره ها در اثر ضربه، پوکی استخوان، صدمه به بافت های نرم عضله و رباط ها و دیسک ها را نشان می دهند زمانی که تصمیم به جراحی داریم و یا در تشخیص علت دردهای بهبود ناپذیر، انجام ” ام.آر.آی ” توصیه می شود. زیرا بر اساس آن درمان را تغییر خواهند داد..

پرستاری از بیمار و کمر درد

میزان بروز کمر درد، در پرستاران با نوع فعالیت آنها که مستلزم بلند کردن اجسام سنگین و انجام کارهای سخت و ممتد در اورژانس است، ارتباط زیادی دارد. این میزان با محیط پراسترس کاری افزایش می یابد. بطوریکه میزان بروز حمله های حاد کمر درد در پرستارانی که در بخشهای درمانی بیمارستانی کار می کنند بسیار بیشتر از آنهایی است که معمولا” کار اداری و یا اجرایی دارند.

آمار نشان داده است، در بیمارستانهایی که کلاسهای آموزشی جهت پیشگیری و درمان کمر درد، برای پرستاران دایر گردیده، میزان بروز کمردرد، بسیار پایین بوده است. در نتیجه وجود چنین آموزشهایی جهت پرستاران زحمتکش کشور ما نیز ضروری بنظر می رسد، اما از آنجائیکه در این کتاب امکان پرداختن به این مسئله بطور مبسوط وجود ندارد، تنها به ذکر برخی از اصول اولیه آن می پردازیم..

پرستاران عزیز باید تمامی وضعیت های مناسبی را که جهت بلند کردن کشیدن و هل دادن و حمل اجسام در ابتدای این بخش توضیح داده شد رعایت کنند.

همه میزها و یا تختهای بیماران باید ارتفاع قابل تغییر داشته باشند، بطوریکه با اهرم هیدرولیکی یا الکتریکی سطح آنها بالا یا پایین برود و هر شخص با توجه به نیاز خود بتواند آن را تغییر دهد.

هنگام مرتب کردن تخت بیمار و یا تعویض ملحفه آن مواردیکه را که در مورد مرتب کردن تخت خواب توضیح داده شد، رعایت کرده و ترجیحا” دو نفری این کار را انجام دهید.

پرستاران عزیز باید طوری آموزش ببینند که بتوانند بر اساس توانائیهایشان، تجهیزات مناسب و مورد نیاز خود را جهت استفاده مطلوب در محیط کار انتخاب کنند.

محیط کار پرستاری باید از نظر شرایط روانی، سروصدا ، نور، دما، حجم و کار مناسب تا بدین ترتیب از استرس های فزآینده کاسته شود.

در خاتمه لازم به ذکر است که در برخی کشورها جهت بعضی مشاغل خاص مدرسه کمر اختصاصی دایر می گردد.

صنعتی در بهداشت صنعتی یا مدرسه کمر در بهداشت حرفه ای و یا به عنوان بخشی از برنامه توانبخشی و … البته در این کتاب جای بحث در مورد همه آنها نیست و امید آنکه توضیحات مختصر این بخش بتواند برای خوانندگان عزیز مفید واقع شده مورد استفاده قرار گیرد.

 

 

تصحیح برخی وضعیتهای پرخطر

بلند کردن اشیاء بعد از نشستن طولانی

برداشتن اشیاء بعد از دوره های طولانی نشستن، می تواند آسیب پذیرترین وضعیت را برای ستون فقرات کمری شما بوجود آورد. این وضعیت در مسافرتهای طولانی بسیار اتفاق می افتد. بطوریکه شما بعد از نشستن بمدت طولانی در قطار ، اتومبیل و یا در هواپیما، در حالت خمیده و دولا شده، اقدام به برداشتن و جابجا کردن چمدانهای سنگین کرده و بدین ترتیب آسیب زیادی به ستون فقرات کمری خود وارد می کنید. چنین وضعیتی می تواند آغاز گر درد کمر از همان لحظه و یا حتی صبح روز بعد باشد.

جهت پیشگیری از بروز چنین دردهایی شما می توانید بعد از بلند شدن از روی صندلی، به حالت ایستاده قرار گرفته و مطابق شکل گودی کمر را افزایش داده و بدین ترتیب، قوسهای ستون فقرات و رباطهای کمری را که تا بحال خمیده و بی حرکت قرار داشتند، به وضعیت طبیعی خود برگردانید..

غوز کردن پس از ورزش سنگین

این یک خطر سنگین شگفت آور است که ورزشکاران بدان مبتلا می شوند. پس از یک روز کار سخت و ورزش سنگین و خسته شدن تمام عضلات پس از یک فعالیت پر انرژی مطمئنا” نیاز به یک استراحت ایده ال خواهید داشت و بدترین وضعیت، استراحت کامل روی یک راحتی بزرگ و نرم به حالت خمیده است.

بهترین استراحت پس از هر فعالیت طاقت فرسایی، خوابیدن به پشت یا دمر خوابیدن بمدت ۱۰ دقیقه است. دمر خوابیدن بهتر است.

حالت دیگر این است که مطابق شکل به پشت خوابیده و برای مدت ده دقیقه پاهای خود را روی یک صندلی قرار دهید. همیشه با برگرداندن قوسهای ستون فقرات به حالت طبیعی می توان از بروز چنین دردهایی جلوگیری کرد.

ایستدن طولانی، یک وضعیت خطر است چرا که پس از مدتی عناصر حمایت کننده ستون فقرات  عضلات و لیگامانها ) که خسته شده و قدرت حفظ قوسهای طبیعی ستون فقرات را نخواهد داشت. این وضعیت منجر به افزایش قوس کمری و بروز کمر درد می شود.

درمانهای رایج کمر درد

درمانهای دارویی : درمانهای دارویی شامل داروی اختصاصی برای نوع بیماری و در صورت لزوم تجویز مسکن جهت درمان علامتی درد است. همانطور که گفته، هدف اصلی در درمانهای دارویی، درمان علت بیماری است و چنانچه علت بیماری قابل درمان نبوده و یا جزو علل مکانیکی کمردرد باشد، دارو را می توان به صورت مسکن تجویز نمود که بهتر است غیر استروئیدی و بدون کورتون باشد. بدیهی است در چنین مواردی استفاده از مسکن می تواند به طور موقتی باشد و انجام روشهای فیزیکی مانند فیزیوتراپی و تمرینات درمانی حتما” ضروری است.

درمانهای فیزیکی

برای معالجه برخی از بیماران مبتلا به کمردرد، علاوه بر درمانهای علامتی توسط داروهای مسکن، لازم است درمانهای فیزیکی نیز انجام شود.

این درمانها، تنوع زیادی دارند و از روشهای بسیار قدیمی کمردرد مانند طب سوزنی ( از چین ) و ماساژ ( از فرانسه ) تا متدهای جدید فیزیوتراپی توسط دستگاههای پیشرفته را شامل می شوند.

برخی از روشهای فیزیوتراپی در درمان کمردرد عبارتند از

حرارت درمانی

- گرم کردن و یا سرد کردن عضو دردناک جهت کنترل درد از دیرباز توسط بشر استفاده می شده است. گرما درمانی امروزه به دو صورت سطحی ( برای پوست ) و عمقی ( برای مفاصل و یا عضلات  توسط دستگاههای پیشرفته فیزیوتراپی انجام می شود.

الکتریسیته درمانی

به تجربه ثابت شده است که طول موج و فرکانسهای خاصی از جریان برق در کنترل درد، ترمیم رخم، تقویت عضلات و بسیاری موارد دیگر موثر بوده و امروزه دستگاههای پیشرفته الکتریکی به این منظور طراحی شده اند.

مانیپولاسیون :.

این روش که در بین عامه مردم به نام جا انداختن شناخته شده است، در مواردیکه انحراف کوچکی در ستون فقرات ایجاد شده باشد، مورد استفاده قرار گرفته و آن را اصلاح می کند. مانتیپولاسیون حتما” بایستی توسط پزشک متخصص و یا متخصص فیزیوتراپی آموزش دیده انجام گردد، در غیر این

صورت بسیار خطرناک بوده و ممکن است سبب آسیب به نخاع شده و یا افرادی که مبتلا به پوکی استخوان هستند سبب ایجاد شکستگی مهره ها شود.

لیزر درمانی:.

استفاده از لیزرهای کم توان نظیر لیزر آرگون هلیم و یاقوت با هدف کاهش درد افزایش روند ترمیم زخم ها، کاهش التهاب و بسیاری از موارد دیگر موثر بوده و امروزه توسط فیزیوتراپیست ها استفاده می شود.

آب درمانی:.

شامل یکسری حرکات ورزشی داخل آب می باشد و از آنجائیکه در این وضعیت بیمار درد کمر را کمتر احساس می کند بسیار مفید است.

تمرینات درمانی :

یکی از مفیدترین روشهای درمانی کمر درد است و در صورت استمرار بطور موثری از عود کمر درد نیز جلوگیری می کند. تمرینات درمانی انواع مختلفی دارند و بسته به محل درد علت درد و وضعیت ستون فقرات ( از جمله میزان انحناهای آن ) نوعی از تمرین قابل توصیه است.

درمانهای ارتوپدی:

درمانهای ارتوپدی فنی شامل یکسری ابزارهای کمکی است که توسط کارشناس ارتوپدی فنی جهت بیمار ساخته می شود..

مانند: کرستهای ستون فقرات ( کرستهای کمر و گردن ) که بطور شایع استفاده می شوند. این وسایل می توانند بطور موقت در کاهش درد و اسپاسم عضلات مفید باشند ولی استفاده طولانی مدت و مستمر آنها مضر است و سبب آتروقفی ( لاغر شدن ) عضلات حمایت کننده شده و پس از مدتی نتیجه معکوس می دهد.

درمان جراحی :

درمان جراحی، آخرین روش جهت کنترل درد ستون فقرات و آنهم در شرایط خاصی می باشد و در شرایط معمول به هیچ وجه قابل توصیه نیست. طبق آمار، امروزه در مورد فتق دیسک بین مهره ای تنها در ۱۵-۵ درصد موارد جراحی توصیه می شود که شامل موارد زیر است:

دردر بیمار آنقدر شدید می باشد که با استراحت بهبود نیافته و به دارو جواب ندهد و موجب اختلال جدید در فعالیتهای روزمره و یا اجتماعی بیمار گردد.

بیماری طوری پیشرفت نماید که منجر به فلج اندام، اختلالات حسی و یا بی اختیاری ادرار باشد..

در حال حاضر ۹۵-۸۵ درصد دیسکهای کمری بدون جراحی و با روشهای درمانی که قبلا” توضیح داده شده بهبود می یابند..

نکته قابل توجه این است که جراحی، درمانی قطعی دردهای کمری ناشی از دیسک نمی باشد و پس از آن، انجام تمرینات درمانی و در بعضی شرایط استفاده از روشهای فیزیوتراپی جهت کاهش درد ضروری است.

کمردرد و ورزش

1-کمر درد : ورزش چگونه کمک می کند
میتوانید احساس خوبی داشته باشید بشرط آنکه حرکات شما برای کمرتان مناسب باشد. تمرین های مربوط به کمر درد میتواند عضلات کمر، شکم و پا را تقویت کند. این تمرینات ستون فقرات را تقویت میکند و کمر درد را تسکین میدهد. همیشه قبل از انجام هر گونه ورزش برای کمر درد با پزشک مشورت کنید. بسته به علت و شدت درد، برخی از ورزش ها ممکن است توصیه نشود و می تواند مضر باشد.
2-انجام بدهید : دراز نشست
به پشت دراز بکشید در حالی که زانوی شما خم و کف پاها روی زمین هستند. دستها را روی سینه یا پشت گردن خود قرار دهید. عضلات شکم را سفت کنید و شانه های خود را بالا بیاورید. هنگامی که شانه های خود را بالا می برید نفس خود را تخلیه کنید. از آرنج خود و یا گذاشتن دستان به پشت گردن برای بالا آمدن، استفاده نکنید. برای چند ثانیه نگه دارید، و سپس به آرامی پایین بیایید. 8 - 12 بار تکرار کنید.
3-اجتناب کنید : لمس انگشت پا
ورزش برای درد کمر خوب است -- اما تمام حرکات مفید نیستند. بعضی از آنها ممکن است درد را تشدید کنند. به عنوان مثال ، لمس پا در حالت ایستاده، فشار بیشتری را روی در رباطها و دیسکهای ستون فقرات شما وارد میکند. همچنین می تواند باعث کشیدگی بیش از حد ماهیچه های کمر و عضلات ران(همسترینگ) شود.
4-اجتناب کنید : بشین پاشو
اگر چه ممکن است فکر کنید که دراز و نشست می تواند عضلات اصلی یا عضلات شکم را تقویت کند، اما اکثر افراد، در زمان انجام دراز و نشست، تمایل به استفاده از عضلات باسن خود دارند. همچنین دراز و نشست ممکن است فشار زیادی بر روی دیسک در ستون فقرات شما وارد کند.
5-انجام بدهید : کشش همسترینگ(عضلات پشت ران)
به پشت دراز بکشید و یک زانو را خم کنید. حوله ای را لوله کرده و روی کف پا قرار دهید. زانو خود را صاف کرده و به آرامی توسط حوله به عقب بکشید. شما باید کشش ملایمی را در قسمت پایین پشت ساق پا حس کنید. حداقل بمدت 15 - 30 ثانیه نگه دارید. این حرکت را 2 - 4 بار برای هر پا انجام دهید.
6-اجتناب کنید : بلند کردن پا
بلند کردن پا گاهی اوقات به عنوان یک ورزش برای تقویت عضلات تنه و یا عضلات شکم توصیه می شود. اما بلند کردن هر دو پا با هم، در حالی که به پشت دراز کشیده اید، می تواند باعث بدتر شدن کمر درد شود. بجای آن، با پای راست بطور کشیده و صاف به پشت دراز بکشید وپای چپ را از زانو خم کنید. به آرامی پای راست خود را حدود 15 سانتیمتر بلند کنید و مدت کوتاهی نگه دارید. ساق پا را به آرامی پائین بیاورید. این عمل را 10 بار تکرار و سپس پاها را عوض کنید.
7-انجام بدهید : (وال سیت (تکیه به دیوار در حالت نشسته
با فاصله 25 الی 30 سانتیمتر از دیوار بایستید، سپس به عقب متمایل شوید تا کمر شما صاف به دیوار تکیه دهد. به آهستگی به پایین سر بخورید تا زانوی شما کمی خم شود، قسمت پایین کمر خود را به دیوار فشار دهید. به میزان 10 شماره نگه دارید، و سپس به آرامی بالا بیائید. این حرکت را 8 - 12 بارتکرار کنید.
8-انجام بدهید : کشش پشت در حالت دمر
در حالی که دستانتان زیر شانه ها قرار دارد به شکم دراز بکشید. با دست های خود به زمین فشار وارد کنید، بطوریکه شانه های شما از کف زمین بلند شوند. اگر این حرکت برای شما راحت است، آرنج تان را روی زمین و به طور مستقیم در زیر شانه ها قرار دهید و برای چند ثانیه در این حالت بمانید.
9-انجام بدهید : یک دست یک پا روی زانو (سگ پرنده)
روی دستها و زانوهای خود قرار بگیرید و ماهیچه های شکم خود را سفت کنید. یک پا را بلند کرده و بکشد. باسن خود را در حالت تعادل و برای 5 ثانیه نگه دارید ، و سپس پا را عوض کنید. این حرکت را 8 - 12 بار برای هر پا تکرار کنید، و قبل از تعویض هر پا، مدتی مکث کنید. هنگام تکرار هر حرکت، دست مخالف را نیز از زمین بلند کرده و بکشید.
10-انجام بدهید : زانو به سینه
با زانوی خم به پشت دراز بکشید و کف پاها را روی زمین قرار بدهید. یک زانو را به قفسه سینه خود نزدیک کنید و پای دیگر را روی زمین نگه دارید. انتهای کمر خود را به زمین فشار دهید و بمدت 15 تا 30 ثانیه نگه دارید. سپس زانوی خود را پائین بیاورید و با پای دیگر تکرار کنید. این عمل را 2 - 4 بار برای هر پا تکرار کنید.
11-انجام بدهید : شیب باسن
با زانوی خم به پشت دراز بکشید و کف پاها را روی زمین قرار بدهید. با کشیدن شکم خود به داخل، آنرا صفت کنید و تصور کنید که ناف شما به سمت ستون فقرات حرکت میکند. احساس خواهید کرد که کمر شما به کف زمین فشار وارد میکند. این عمل را برای 10 ثانیه نگه دارید در حالی که به آهستگی، دم و بازدم انجام میدهید. این حرکت را 8 - 12 بار تکرار کنید.
12-انجام بدهید : پل زدن
با زانوی خم به پشت دراز بکشید و فقط پاشنه خود را روی زمین قرار دهید. پاشنه خود را به کف زمین فشار دهید و باسن را منقبض کنید و آنرا از کف زمین بلند کنید و تا اینکه شانه ها ، باسن و زانوها در یک خط راست قرار بگیرند. حدود 6 ثانیه نگه دارید ، و سپس باسن را به آرامی پایین بیاورید و بمدت 10 ثانیه استراحت کنید. این حرکت را 8 - 12 بار تکرار کنید.
13-وزنه زدن میتواند کمک کند
انجام صحیح وزنه زدن معمولا به کمر آسیب وارد نمی کند. در واقع ، میتواند به تسکین درد مزمن کمر کمک کند. اما هنگامی که شما دچار کمر درد حاد (ناگهانی) هستید، ایجاد فشار اضافی بر روی عضلات پشت و رباط ها می تواند خطر صدمه را بالا ببرد. از دکتر خود بپرسید که آیا می توانید وزنه بزنید یا نه، و از چه تمریناتی خودداری کنید.
14-انجام بدهید : ورزش های هوازی
ورزش آئروبیک یا هوازی، ریه ها ، قلب و رگ های خونی را تقویت میکند و می تواند به کاهش وزن شما کمک کند. پیاده روی ، شنا ، و دوچرخه سواری، همه ممکن است در کاهش کمر درد کمک کنند. با جلسات کوتاه شروع کنید و در طول زمان افزایش دهید. اگر کمر شما صدمه دیده است، شنا کردن باعث تقویت بدن میشود. از هر گونه حرکتی که باعث پیچ و تاب خوردن بدن میشود خودداری کنید.
15-انجام بدهید : بعضی از حرکات پیلاتیز(کنترل عضلات با تمرکز(
پیلاتیز ترکیبی از تمرینات کششی ، تقویتی ، و شکمی است. بر اساس دستورالعمل یک مربی با تجربه ، ممکن است به برخی از افراد مبتلا به کمر درد کمک کند. حتما در مورد کمر درد خود به مربی بگوئید، زیرا که ممکن است برخی از حرکات را انجام ندهید.

کمردرد یکی از شایع‌ترین دردهاست که درمان‌های متعددی دارد....

خیلی‌ها وقتی دچار کمردرد می‌شوند، فکر می‌کنند که باید با ورزش وداع کنند. شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید ورزش‌ از آنجا که سبب کاهش شدت درد می‌شود و احتمال عود درد را کاهش می‌دهد، برای بیماران مبتلا به کمردرد، نقش درمانی بسیار مهمی دارد. یک برنامه ورزشی خوب می‌تواند سبب تسریع بهبود درد، کاهش شدت درد و حتی پیشگیری از عود کمردرد شود. برای اینکه ورزش شما موثرتر باشد، یک کلید مهم وجود دارد: برنامه ورزشی منظم.

1.روی شکم دراز بکشید و حدود 30 ثانیه خودتان را در این وضعیت نگه دارید.

2.ابتدا روی شکم دراز بکشید. دست راست و پای چپ را حدود 15 سانتی‌متر بالاتر از سطح زمین آورده و حدود 6 ثانیه در همین وضعیت نگه دارید. دست و پا را پایین بیاورید و همین حرکت را با دست و پای دیگر تکرار کنید.

3.به پشت روی زمین دراز بکشید؛ به صورتی که زانوها خم شود و کف پا روی زمین قرار بگیرد. اکنون یک زانوی خود را تا سینه بیاورید. پای دیگر را حرکت ندهید. باید قوس کمرتان صاف شود و کشش خفیفی را در باسن خود حس کنید. این کشش را 30 ثانیه ادامه دهید.

4.روی زمین دراز بکشید. زانوها باید حدود 90 درجه خم شوند. به تدریج عضلات شکم را منقبض کنید و شانه‌هایتان را بالا بیاورید. گردن خود را خم نکنید. 6 ثانیه در همین وضع بمانید.

5.روی زمین دراز بکشید. قوس کمر خود را به زمین بچسبانید. اگر حرکت را درست انجام دهید، یک نیروی رو به بالا در شانه‌ها و باسن خود حس می‌کنید. این وضعیت را 6 ثانیه حفظ کنید.

6.روی زمـیــن زانو بزنید. به تدریج تنه خود را به جلو ببرید. دقت کنید که پای جلویی و زانوی عقبی روی زمین ثابت بمانند و وضعیت ستون فقرات و قوس کمر نیز تغییر نکند. این حالت را 30 ثانیه حفظ کنید.

7.ایـــــن ورزش، عضلات پشت، تنه و ران را تقویت می‌کند. در فاصله 20 سانتی‌متری یک دیوار بایستید. به دیوار تکیه بدهید؛ به نحوی که ستون فقرات شما به دیوار بچسبد. زانوهای‌تان را کمی خم کنید و قوس کمر را به دیوار بچسبانید. این وضعیت را حدود 6 ثانیه حفظ کنید.

8.روی تخت دراز بکشید؛ به صورتی که پا‌های‌تان دراز باشد. یک ملحفه را به نحوی بگیرید که دو سر آن در دست شما و وسط آن پشت پاشنه پای راست شما قرار گیرد. به آهستگی ملحفه را بکشید (نباید زانوها خم شود) هر وقت کشش پشت ران را حس کردید، آن را حدود 20 تا 30 ثانیه حفظ کنید. همین کار را برای پای چپ تکرار کنید.

9.این حرکت برای تقویت عضلات ‌هامسترینگ و عضلات اطراف مفصل ران و لگن (هیپ) است. روی زمین دراز بکشید. دقت کنید که فقط پاشنه‌های پا روی زمین باشد. اکنون پاشنه‌ها را روی زمین فشار دهید. باسن را منقبض کنید و آن را از زمین بلند کنید، به نحوی که شانه‌ها، باسن و زانو در امتداد هم باشند. این وضعیت را حدود 6ثانیه حفظ کنید.

فوايد ورزش درماني در درمان کمردرد

ورزش درماني باعث درمان انواع مختلف کمردرد مي شود ورزش تاثيرات مختلفي روي اعضاء بدن مي گذارد که اين تاثيرات داراي فوايد درماني زيادي هستند و به اين شکل باعث درمان علتهاي اصلي کمردرد مي گردد.اکنون به تعدادي از تاثيرات درماني ورزش اشاره ميکنيم..

1-ورزش منظم، باعث کاهش وزن افراد چاق و رسيدن به وزن متناسب مي شود اين موضوع فشار وارد بر کمر را کم کرده و باعث درمان کمردردهايي ميشود که به خاطر اضافه وزن ايجاد شده اند..

 2-ورزش باعث بيشتر شدن انعطاف بدني مي گردد انعطاف بدني ، توانايي حرکات در جهات مختلف را افزايش مي دهد و کمردر هاي حاصل از خشکي کمر را درمان مي کند.

 3-به وسيله ي ورزشهاي مخصوص مي توان عضلات شکم و کمر را تقويت کرد عضلات قوي از ستون فقرات محافظت مي کنند و از آسيب ديدگي آن جلوگيري مي نمايند عظلات نيرومند مي توانند از ديسکهاي آسيب ديده حفاظت کنند و کمردردهاي حاصل از صدمات ديسک را درمان نمايند.

آموزش روش صحيح نرمشها جهت درمان کمردرد

1_ پياده روي و دويدن آرام:پياده روي باعث کاهش وزن مي شود و ميتوان گفت بهترين ورزش جهت کم کردن وزن ، پياده روي يا دويدن آرام مي باشد پياده روي علاوه بر کاهش وزن باعث پيشگيري از گسترش پوکي استخوان مي شود
پياده روي در فضاي باز و محيطي آرام و نشاط بخش باعث درمان افسردگي و ناراحتي رواني و کمردرد هاي حاصل از اين ناراحتي مي شود

روش انجام:پياده روي را از مقدار کم ( پنج دقيقه در روز) شروع کرده و اندک اندک آن را زياد کنيد و به نيم ساعت در روز برسانيد.مقدار پياده روي براي کاهش وزن بايد از 20 دقيقه بيشتر باشد.

پياده روي بايد با سرعتي متوسط انجام گيرد براي بدست آوردن سرعت پياده روي بايد از ضربان قلب استفاده کنيد، براي اين کار نبض خود را رد حين پياده روي بشماريد سپس با استفاده از فرمول زير سرعت پياده روي را بدست آوريد.(تعداد نبض در يک دقيقه در حالت پياده روي = سن _180) اگر نبض شما کمتر مي زند ، سرعت خود را بالا ببريد و اگر نبض شما سريعتر مي زند ،بايد سرعت پياده روي را کمتر کنيد.

2_ شنا و انجام حرکات در آب:شنا يکي از ورزشهاي مفيد براي بسياري از کمردردها مي باشد فشار آب روي عضلات بدن باعث قوي و مستحکم شدن آنها مي شود آب باعث کاهش وزن بدن مي گردد و فشار وارد بر ستون فقرات کم مي شود از طرفي آب در برابر حرکات بدن مقاومت مي کند و انجام حرکات نياز به قدرت بيشتري دارند.

روش انجام:ابتدا به طور آرام وارد قسمت کم عمق استخر شويد و از شيرجه زدن و جهش در آب خودداري کنيد سپس به طور آرام در آب قدم بزنيد بعد به طرف پشت و از سمت چپ و راست در آب قدم بزنيد و بعد از آن سعي کنيد از جلو و سپس از پشت روي آب دراز بکشيد.

3_ انجام حرکات روي صندلي

حرکت اول:روي صندلي بنشينيد و بدن را به سمت جلو خم کنيد هنگام خم شدن به سمت جلو عضلات خود را راحت قرار دهيد و شانه ها را به سمت جلو آزاد کنيد و اجازه دهيد دستان شما به طرف پايين کشيده شوند 5 ثانيه در اين حالت قرار بگيريد ، سپس به حالت اول بر گرديد و 5 ثانيه صبر کنيد ، اين حرکت را سه بار تکرار کنيد

حرکت دوم:روي صندلي نشسته و يک زانوي خود را به بغل بگيريد و 10 ثانيه صبر کنيد ، سپس زانوي ديگر را در بغل گرفته و 10 ثانيه صبر کنيد اين حرکت را پنج بار تکرار کنيد.

4_ انجام حرکات به حالت دراز کش

حرکت اول:به پشت روي زمين دراز بکشيد و سپس زانوهاي خود را توي شکم خود جمع نمائيد و با دستهاي خود دور زانوها را قلاب کرده و زانوها را به طور کامل به شکم بچسبانيد 10 ثانيه در اين حالت باقي بمانيد و سپس به آرامي پاها را رها کرده و روي زمين بگذاريد واين حرکت را 3 مرتبه انجام دهيد ( انجام اين حرکت در هنگام کمردرد اشکالي ندارد)

حرکت دوم:به پشت روي زمين دراز بکشيد اکنون دستهاي خود را به حالت کشيده در بالاي سر خود قرار دهيد و سعي کنيد بدن خود را بکشيد ( مثل اينکه مي خواهيد خود را چند سانتي متر بلندتر کنيد) در اين حالت عضلات شما کشيده مي شود و قوس کمر شما بيشتر مي شود به طوري که احساس مي کنيد تنها پاشنه هاي پا و بالاي کمر شما روي زمين است 10 ثانيه در اين حالت باقي بمانيد سپس 10 ثانيه به حالت دراز کش استراحت کنيد اين حرکت را 3 مرتبه تکرار کنيد( اين حرکت براي افرادي که قوس کمرشان کم شده است و يا ديسکهاي يا مهره هاي آنها فشرده است مفيد است)

حرکت سوم: به پشت روي زمين دراز بکشيد و پاهاي خود را صاف و کشيده روي زمين قرار دهيد اکنون پاي راست خود را از زمين بلند کنيد و 10 ثانيه آن را بالاتر از زمين قرار دهيد سپس پاي راست را روي زمين قرار داده و پس از 3 ثانيه استراحت پاي چپ را بلند کنيد و 10 ثانيه آنرا بالا نگهداريد سپس 3 ثانيه استراحت کرده و حرکت را از اول شروع کنيد اين حرکت را 3 بار تکرار کنيد( انجام اين حرکت باعث تقويت عضلات شکم و پاها مي شود و انجام آن در زمان کمر درد ، بدون اشکال است)

 

 

 

 

 

 

کمردرد

مقدمه

اگرکمردرد دارید تنها نیستید. تقریبا تمام افراد در طول زندگی دچار کمردرد می شوند. خوشبختانه اکثر کمردرد ها ظرف چند روز بهبود می یابند ولی برخی کمردردها مدت بیشتری طول می کشد.
کمردرد حاد به کمردردی می گویند که ظرف چند روز تا چند هفته بهبود می یابد.

کمردرد مزمن کمردردی است که بیش از سه ماه طول می کشد


آناتومی ستون فقرات

ستون مهره ها از 30 استخوان (مهره) تشکیل شده است (شکل یک). این مهره ها توسط رباط ها و عضلات به صورتی روی هم قرار گرفته اند که در سوراخ وسط خود نخاع را محافظت می کنند. همچنین نحوه قرارگیری آنها باعث می شود که منافذی بین آنها ایجاد شود (سوراخ بین مهره ای). رشته های اعصاب نخاعی ( که از نخاع منشا می گیرند) از این سوراخ ها خارج می شوند و قسمت عمده حرکت و حس بدن را به عهده می گیرند. بین مهره ها غضروف خاصی به نام دیسک قرار دارد که نقش آن افزایش انعطاف پذیری ستون فقرات و نیز جذب ضربات وارد شده بر ستون فقرات است.

مهره های ستون فقرات پنج دسته هستند:

هفت مهره گردنی - دوازده مهره پشتی- پنج مهره کمری- پنج مهره ساکرال خاجی- یک دنبالچه

شکل یک ، قسمت های مختلف ستون فقرات :

گردن- پشت-کمر-خاجی - دنبالچه

چه کسانی مستعد ابتلا به کمردرد هستند ؟

مردان و زنان به یک نسبت مبتلا می شوند. احتمال ابتلا به کمر درد درسن 50-30 سالگی بیشتر است.

علل کمردرد

اختلال دیسک بین مهره ای: دیسک های بین مهره ای خصوصا در ناحیه کمری همیشه تحت فشار هستند. این فشار سبب می شود که به تدریج آب دیسک کم شود و ترک هایی در آن ایجاد شود. این ترک ها می توانند سبب ایجاد کمردردی شوند که حداکثر تا زانو منتشر می شود و معمولا همراه خواب رفتگی پاها نیست. شکل دو نمونه از اختلالات شایع دیسک و ستون فقرات را نشان می دهد.

شکل دو، اختلالات شایع دیسک و ستون فقرات:

 دیسک سالم

دیسک کم آب پیری دیسک

 بیرون زدگی دیسک خفیف

بیرون زدگی دیسک شدید

از بین رفتن دیسک وکاهش فاصله بین مهره ای

از بین رفتن دیسک وکاهش فاصله بین مهره ای همراه با تشکیل خارهای استخوانی (خفیف

 از بین رفتن دیسک وکاش فاصله بین مهره ای همراه با تشکیل خارهای استخوانی (شدید

درد سیاتیک: گاهی هسته دیسک از طریق ترک های موجود در دیسک خارج می شود و روی نخاع یا ریشه های نخاعی فشار می آورد. معمولا در این موارد کمردرد خفیف است و مشکل بیمار درد یا خواب رفتن یک یا هر دو اندام تحتانی (پا) است. اگر فشار وارده بر این ساختمان ها خیلی شدید باشد می تواند سبب فلج، بی حسی یا اختلال در کنترل ادراریا مدفوع گردد .

آرتروزستون فقرات: پیرشدن ستون فقرات می تواند سبب ایجاد درد شود. در این موارد بیمار پس از مدتی بی حرکتی (خصوصا پس از خواب) احساس سفتی و خشکی در ستون فقرات دارد .

تنگی کانال نخاع: می تواند سبب کمردرد یا انتشار به یک یا هر دو اندام تحتانی (پا) شود. معمولا بیماران از درد درهنگام ایستادن و راه رفتن شکایت دارند. این درد با نشستن بهبود می یابد.

اختلال در مفاصل کوچک ستون فقرات: مهره ها توسط دیسک و مفاصل کوچکی به نام فاست (facet ) به همدیگر متصل می شوند. این مفاصل به علل مختلفی ممکن است دردناک شوند. درد این مفاصل نیز شبیه درد دیسک است (در کمر حس می شود و ممکن است به یک یا هر دو اندام تحتانی انتشار یابد). مهمترین علل دردناک شدن این مفاصل عبارتند ازآرتروز و اختلال عملکرد.



رگ به رگ شدگی (sprain/strain ): همانطور که گفته شد رباط ها و عضلات مهره ها را روی یکدیگر حفظ می کنند. گاهی به علت ضربه مستقیم یا برداشتن جسم سنگین، این رباط ها یا عضلات دچار کشیدگی می شوند و ایجاد درد می کنند.

پوکی استخوان : پوکی استخوان در حقیقت کاهش تراکم استخوان هاست. استخوان های پوک در معرض شکستگی های بسیار کوچک هستند و این شکستگی ها درد شدیدی ایجاد می کند. احتمال پوکی استخوان در خانم ها چهار برابر مردان است.

اختلالات شکل ستون فقرات: ناهنجاری های شکل ستون فقرات مثل اسکولیوز، کیفوزو لوردوزمی توانند سبب کمردرد شوند.

فیبرومیالژی: بیماری مزمنی است که با درد منتشر بدن، خستگی، اختلال خواب و نقاط درد ناک متعدد شناخته می شود. در این بیماری کمردرد نیز وجود دارد.

سایرموارد: عفونت ها، بیماری های التهابی (مثل روماتیسم) یا تومورها نیزمی توانند سبب ایجاد کمردرد شوند.

تشخیص علت کمردرد

معمولا شرح حال و معاینه دقیق می تواند علل خوش خیم و بدخیم کمردرد را از یکدیگر جدا کند. در یک ویزیت استاندارد، پزشک از بیمار خود اطلاعاتی در مورد شروع درد، محل درد، شدت درد، علائم همراه درد، علل تشدید و تخفیف درد وسابقه بیماری های قبلی کسب می کند. روش های تشخیص ذیل به پزشک کمک می کند.

رادیولوژی ساده (XR ): معمولا اولین روش تصویربرداری است که در تشخیص علت کمردرد به کار می رود. می تواند شکستگی ها و اختلالات مهره های کمری را نمایش دهد. با این روش نمی توان عضلات یا رباط ها را بررسی کرد. دررفتگی دیسک نیز به صورت مستقیم قابل بررسی نیست.

دیسکوگرافی(Discography): عبارت است از تزریق مواد رادیوگرافی حاجب به داخل دیسک و بررسی تصویر حاصل. اگر دیسک علت درد باشد تزریق ماده حاجب به داخل آن دردناک است. این روش فقط در افراد خاص کاربرد دارد و شایع نیست.

میلوگرافی (Myelography): در این نوع بررسی، ماده حاجب در داخل مایع نخاعی تزریق می شود و پس از آن عکس هایی توسط اشعه x گرفته می شود. این نوع بررسی فشار وارد برنخاع و ریشه های نخاعی را نشان می دهد. البته در حال حاضر به علت وجود MRI استفاده ازاین روش شدیدا کاهش یافته است.

توموگرافی کامپیوتری (CT-SCAN): بررسی توسط اشعه X صورت می گیرد ولی بازسازی کامپیوتری ویژه ای دارد. سریع انجام می شود و دردناک نیست. استخوان ها را با دقت زیادی نشان می دهد و در تشخیص دررفتگی دیسک و تنگی کانال نخاع و سایر اختلالات ستون فقرات نیز کمک کننده است.

تصویر برداری با تشدید مغناطیسی (MRI): در این روش یک میدان مغناطیسی قوی ایجاد می شود و نماهای حاصله توسط یک کامپیوتر پردازش می گردد. برای بررسی تمام بافت ها خصوصا بافت های غیر استخوانی مناسب است. معمولا در اوایل شروع کمردرد کاربرد ندارد.

بررسی های الکترودیاگنوستیک (نوار عصب و عضله): این روش شامل دو قسمت است: بررسی هدایت عصبی و بررسی فعالیت الکتریکی عضلات. تست بسیار دقیقی است که حدود 45 دقیقه وقت می گیرد و با آن می توان درگیری اعصاب و عضلات را تشخیص داد. در تشخیص آسیب عصب سیاتیک و فشار روی ریشه های نخاع نیز کاربرد زیادی دارد. اشکال آن یکی وقت گیر بودن آن است و دیگر این که نتیجه آن به دقت و مهارت شخص انجام دهنده بستگی دارد و در صورتی که تست بصورت دقیق انجام نشده باشد، باید کل آن دوباره انجام شود.

اسکن هسته ای: روش جدید و دقیقی است که برای تشخیص عفونت ها، تومورها، متاستازها و خصوصا شکستگیهای بسیار ریز استخوان و سایر بافت ها (مفاصل) کاربرد دارد. در این روش مقدار کمی ماده رادیواکتیو به بیمار تزریق می گردد، غلظت این ماده دراستخوان ها و بافت های دچار اختلال افزایش می یابد. به کمک دوربین های خاصی غلظت مواد را در بافت های مختلف می سنجند و تصاویر مزبور توسط کامپیوتر پردازش می شود.

اولتراسونوگرافی: سونوگرافی نیز خوانده می شود در این روش از صدای پرفرکانس برای ثبت تصاویر اعضای داخل بدن استفاده می شود. با این روش می توان آسیب رباط ها، عضلات و تاندون ها را در اطراف ستون فقرات بررسی کرد. دقت این روش نیز مانند نوار عصب و عضله به شخص انجام دهنده بستگی دارد.

درمان کمردرد

قسمت اعظم کمردردها، اگر علائم بیماری خطرناک (علائم خطر) را نداشته باشند ظرف مدت کوتاهی بهبود می یابند و احتیاج به اقدامات تشخیصی یا درمانی گران قیمت ندارند. اقدامات ذیل بسته به مورد می تواند در درمان کمردرد مفید باشد.

استفاده از گرما و سرما: معمولا استفاده از ماساژ یخ در سه روز اول کمردرد و ماساژگرم (پس از این مدت) به کاهش درد کمک میکند (نحوه انجام ماساژیخ: در یک کیسه نایلونی مقداری یخ بریزید و آن را روی قسمت دردناک به آرامی ماساژدهید. ابتدا مختصری احساس ناراحتی می کنید ولی پس از مدتی به تدریج آرام تر می شوید. برخی افراد حساسیت غیر عادی به ماساژ یخ دارند. در صورت ایجاد انقباض عضلانی ماساژیخ را سریعا متوقف کنید).

استراحت در بستر: حداکثر به مدت 2-1 روز قابل قبول است. مطالعات نشان داده اند که در استراحت طولانی مدت عوارضی نظیر افسردگی، کاهش قدرت عضلانی و افزایش احتمال لخته شدن خون در رگها به وجود می آید لذا بیمار باید به تدریج به زندگی عادی خویش بازگردد. بهتر است بیمار در وضعیت خوابیده به پشت (با بالش زیر زانو ها) یا خوابیده به پهلو (با بالش بین زانوها استراحت کند و بخوابد.

ورزش: احتمالا بهترین راه برای تسریع بهبود درد است .تجویز آن بر حسب نتایج معاینه و نیز شدت درد بیمار صورت می گیرد.

دارو: معمولا در کاهش درد اهمیت دارد ولی حتما در مورد مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.

مانیپولاسیون ستون فقرات: عملی است که توسط متخصصین دوره دیده (متخصصین طب فیزیکی و کایروپراکتورها روی ستون فقرات انجام می گیرد. در مواقعی که بیمار به خوبی انتخاب شود پاسخ بسیار خوبی می دهد.

همانطور که ذکر شد عمده کمردردهای مکانیکی با مراقبت مناسب پزشکی و همکاری بیمار بهبود می یابد، گاهی اقدامات فوق به نتیجه نمی رسد و جراحی اجتناب ناپذیر می گردد . علایم خطر در کمردردها (خصوصا کمردردهای ناشی از دررفتگی دیسک و فشار روی سیاتیک عبارتنداز

اختلال در کنترل ادرار و مدفوع

فلج پا  خصوصا فلج پیشرونده 

 درد شدید که به شش هفته درمان های استاندارد، منجمله فیزیوتراپی تخصصی پاسخ نداده است. البته در این مورد جراحی معمولا سبب تسکین درد تیر کشنده پاها می گردد و ممکن است کمردرد بیماربهبود نیابد.

پیشگیری از کمردرد

معمولا می توان از کمردردهایی که به علت اختلالات بیومکانیک ایجاد شده اند جلوگیری کرد. ورزش های مناسب، ایستادن یا نشستن وحمل اشیا در وضعیت مناسب کمک زیادی به پیشگیری کمردرد میکند. استفاده از کمربندهای چرمی یا پلاستیکی تاثیر ثابت شده ای در کاهش کمردرد ناشی از بلند کردن اجسام سنگین نداشته است.


توصیه های بهداشتی برای سلامت کمر

از بی حرکتی پرهیز کنید و ورزش را وارد زندگی روزمره خود کنید، سعی کنید روزی نیم ساعت قدم بزنید (پیاده روی سریع)، بیش از 25 دقیقه ننشینید، هر 25 دقیقه حداقل 5 دقیقه راه بروید و ورزش های کششی انجام دهید. هنگامی که نشسته اید زیر پاهای خود یک چهار پایه کوتاه بگذارید یا یک پا را روی پای دیگر بیندازید. از پزشک خود در مورد ورزش های تقویتی و کششی مناسب سن خود سوال کنید.

توصیه های زیر نیز مفید هستند :

 قوز نکنید. وقتی در وضعیت عادی می ایستید یا می نشینید وزن به صورت مناسب روی کمر وارد می شود.

 اگر صندلی شما محل مخصوص قوس کمر ندارد یک حوله لوله شده یا با لشتک در ناحیه مزبور قرار دهید.

کفش های پاشنه کوتاه و راحت بپوشید.

 روی تشک خیلی نرم نخوابید.

 وقتی می خواهید چیزی از روی زمین بردارید زانوهایتان را خم کنید، از کمر خود استفاده نکنید.

 سیگار جریان خون ستون فقرات و دیسک را کاهش می دهد آن را ترک کنید.

 درموقع بلند شدن از بستر حتما از پهلوی خود بلند شوید.

 هنگام پوشیدن کفش و جوراب روی صندلی یا لبه تخت نشسته ومچ پای خود را روی زانوی مخالف قراردهید و حتی المقدور به جلو خم نشوید، همینطور بهتر است شلوار خود را در حالت درازکش یا نشسته بپوشید.

 حتما پیاده روی در سطح هموار را جزو برنامه روزانه خود قرار دهید. حد شما برای پیاده روی، شروع درد در کمر یا پاها و یا بی حسی و گزگز در پاها می باشد که در اینصورت بایستی مدت کوتاهی استراحت نمائید و دوباره ادامه دهید. در هنگام پیاده روی توجه داشته باشید که دست های شما از طرف بدن بطور کامل حرکت کنند و عضلات شکم خود را بداخل بکشید تا فشار روی ستون فقرات به حداقل برسد.

 موتور سیکلت سواری خصوصا در خیابان های پر دست انداز مضر است.


کمردرد و پزشکی مبتنی بر شواهد

(بررسی درمان های کمردرد از نظر پزشکی مبتنی بر شواهد)

پزشکی مبتنی بر شواهد (EBM ): عبارتست از استفاده منطقی و مسئولانه از بهترین شواهد موجود برای تصمیم گیری در مورد درمان بیمار. در حقیقت EBM عبارتست از استفاده توام از تجربه بالینی پزشک وشواهد بالینی معتبر.

منظور از تجربه بالینی پزشک، مجموعه ای است از آموزشها ومهارتهای بالینی وی. شواهد بالینی معتبر نیز از بررسی پژوهشهایی که متدولوژی مناسبی دارند به دست می آید.

پزشکی که بخواهد "پزشکی مبتنی بر شواهد" را به کار ببندد، باید مهارتهای جدیدی کسب کند که مهمترین آنها عبارتند از جست وجوی موثر متون پزشکی و دانستن قوانین ارزیابی این متون.

ذیلا" نتیجه بررسی درمان های رایج کمردرد از نظر پزشکی مبتنی بر شواهد را مشاهده می فرمایید:

مانیپولاسیون: مانیپولاسیون برای کاهش درد و افزایش توانایی حرکت در بیماران دارای کمردرد موثر است (در بیمارانی که گردن درد دارند، استفاده توام از مانیپولاسیون و ورزش درمانی اثرات مناسبی خواهد داشت).

استفاده از کفی: استفاده از کفی برای پیش گیری از کمردرد هیچگونه جایگاهی ندارد. در مورد اهمیت آن در درمان کمردرد،متاسفانه هنوز تحقیقات مناسبی صورت نگرفته است و نمی توان با قطعیت نظر داد.

گیاهان داروئی: از بین گیاهان مورد بررسی، سه گیاه اثرات خوبی (در کوتاه مدت) داشته اند ولی باید اثرات جانبی و نیز نتایج استفاده دراز مدت آنها نیز مشخص شود.

ورزش درمانی: در درمان کمردرد مزمن موثر است ولی در کمردرد حاد چندان اثری ندارد جالب اینجاست که متذکر شوم ورزش درمانی در گردن حاد و مزمن موثر است.

رفتار درمانی: رفتار درمانی در کاهش درد موثر است ولی تاثیر آن در حد ورزش درمانی است.

استراحت: معمولا استراحت طولانی در بستر در بیمارانی که کمردرد حاد بدون سیاتیک دارند سبب بدتر شدن درد می گردد- در بیمارانی که کمردرد حاد و سیاتیک دارند، استراحت وعدم استراحت تفاوتی ایجاد نمی کند.

مدرسه کمردرد: در محیط های کاری سبب کاهش درد، بازگشت به کار و بهبود عملکرد می گردد.

داروهای ضد افسردگی: در بیمارانی که کمردرد مزمن بدون افسردگی دارند، استفاده از این داروها هیچ نقشی ندارد. البته بهتر است تاکید کنم که اگر بیماری کمردرد و افسردگی داشت طبیعتا باید داروی ضد افسردگی مصرف کند- داروهای مزبور در درمان سایر دردهای مزمن موثر هستند.

طب سوزنی (acupuncture ) و سوزن زدن (needling ): هنوز نقش تاثیر طب سوزنی در درمان کمردرد حاد مشخص نشده است. این روش در کمردرد مزمن در کوتاه مدت برای کاهش درد موثر است. در کل، طب سوزنی یا سوزن، اثری بیشتر از سایر اقدامات معمول ندارند.

کشش: کلیه شواهد موجود بیانگر این نکته هستند که کشش در کمردرد حاد، تحت حاد ومزمن و نیز کمردرد های همراه سیاتیک بی تاثیر است.

تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (TENS ): شواهدی به نفع تاثیر آن وجود ندارد.

جراحی برای در رفتگی دیسک کمری: اگر در رفتگی دیسک کمری سبب فشار روی ریشه های عصب سیاتیک شود، جراحی و برداشت دیسک می تواند سبب شود که درد اندام تحتانی زودتر التیام یابد (ممکن است درد کمر تغییر نکند) البته تاثیرات دراز مدت جراحی هنوز به خوبی مشخص نشده است.

جراحی برای آرتروز ستون فقرات: هنوز شواهد کافی برای اثبات نقش جراحی در درمان کمردرد ناشی از آرتروز وجود ندارد.

استفاده از گرما و سرمای سطحی: هنوز شواهد کافی برای نقش این عوامل فیزیکی وجود ندارد.

پرولوتراپی (prolotherapy): اگر به تنهایی در کمردرد مزمن استفاده شود، بی تاثیر است. اگر به همراه مانیپولاسیون، ورزش و یا برخی اقدامات دیگر استفاده شود ممکن است موثر باشد.

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): سبب کاهش خفیفی در کمردرد می گردند. هیچکدام از داروهای این گروه نسبت به سایرین برتری ندارد.

شل کننده های عضلانی: در درمان کمردرد موثر هستند ولی مشخص نیست که تاثیر آنها از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا سایر ضد دردها بیشتر باشد.

ماساژ: ممکن است در درمان کمردرد تحت حاد و مزمن موثر باشد ولی در گردن درد بی تاثیر است.

لیزر کم توان (low level laser therapy- LLLT): متاسفانه تحقیقات انجام شده در این زمینه فاقد کیفیت لازم هستند، لذا نمی توان در مورد اثر لیزر کم توان اظهار نظر کرد.

محافظ کمری (اورتوزهای کمری- کرست کمری): تحقیقات انجام شده نشان می دهد که این وسایل هیچگونه اثری در درمان کمردرد ندارند.

مانيپولاسيون: هنر درمان دردهای ستون فقرات با دست

مانيپولاسيون به معنی " استفاده ازدست ماهر برای درمان یا تنظیم چیزی" است . برای پی بردن به اهمیت این روش درمانی بهتر است ابتدا قدری در مورد دردهای ستون فقرات صحبت کنیم .

بسياري از دردهاي ستون فقرات با ضايعات پرتو شناسي (راديولوژيك ) تطابق ندارند، يعني بسياري از بيماران داراي درد ستون فقرات، ‌يافته مهمي در بررسي راديولوژيك (عکس ساده یا MRI) ندارند و برعكس، بسياري از اختلالات راديولوژيك ‌درد ايجاد نمي كنند . به عنوان مثال باید گفت که اگر MRIصد شخص بدون کمردرد را بررسی کنیم در 40 نفر دیسک خواهیم دید و این مساله نشان می دهد که مشاهده دیسک لزوما" دلیل بر وجود درد نیست .

توجه به اين نكات و تجربه حاصل از ساليان متمادي ناشی از معاينه دقيق بيماران مبتلا به دردهای ستون فقرات، باعث شد كه پروفسور مين Maigne فرانسوي در دهه 1960 فرضيه اختلال دردناك در عملكرد بين مهره اي يا PMID را مطرح كند. بنا بر اين فرضيه، ‌برخي از دردهاي ستون فقرات (‌اعم از گردن، پشت، كمر)‌ به علت اختلال كاركرد يك قسمت از ستون فقرات ايجاد مي شوند،‌ معمولاً‌ اين دردها در مهره هاي ستون فقرات حس ميشوند و به قسمتي از تنه يا دست و پا انتشار مي يابند . حرکات قسمت مبتلا نیز دردناک است . تشخيص این بیماری (اختلال دردناك درعملكرد بين مهره اي ) صرفاً براساس شرح حال و معاينه دقيق انجام مي گيرد .گاهی علت ایجاد این بیماری کاملا" مشخص است (مثلا" خم شدن ناگهانی یا تماشای طولانی تلویزیون در وضعیت خوابیده به پهلو ) گاهی هم نمی توان آنرا به علت خاصی ربط داد

درمان اين اختلالات كه به مانيپولاسيون "قولنج شکستن " معروف است،‌ روش خاصي است كه در آن حركتي ناگهاني، سريع و حساب شده توسط پزشک متخصص به قسمت خاصي از ستون فقرات وارد مي شود . معمولا" این عمل سبب ایجاد یک صدای "تلق" می گردد و درد بیمار شدیدا " كاهش می یابد

همانطور كه ذكر شد، اين روش صرفاً با دست انجام مي شود و احتياج به اقدامات يا آمادگي هاي خاصي نيست ولـي پزشك بايد مطمئن باشد كه ستون فقرات شما دچار ضايعه شديدي نيست و ميتوان از اين روش براي درمان بيماري شما استفاده كرد. بنابراين حداقل يك عكس ساده كه اخيراً گرفته شده باشد براي شروع درمان لازم است . غالباً درمان ظرف يك تا شش جلسه به پايان مي رسد و وقتي درد كاهش يافت به تدريج بايد ورزش هاي خاص تقويت عضلات منطقه مبتلا آغاز گردد. اين ورزش ها باعث ميشوند كه احتمال عود بيماري در آينده كاهش يابد

در مورد نحوه اثر مانيپولاسيون و اينكه واقعاً چه چيزي سبب كاهش درد مي گردد فرضيات متعددي وجود دارد كه ذيلاً به برخي از آنها اشاره شده است :

الف ) آزاد شدن قسمت هاي گير افتاده كپسول مفصلي

ب ) شل شدن عضلاتی که دچار انقباض دردناک شده اند

ج ) افزايش تحرك در قسمت هاي كم تحرك مفصل

د ) كاهش بيرون زدگي ديسك

دردهای ستون فقرات بسیار شایع هستند و بسیاری از آنها با مانيپولاسيون درمان میشوند ولی شرط لازم برای موفقیت پزشك در درمان عبارت است از: دانش، حوصله در شنیدن درد بیمار، معاینه دقیق و مهارت .

توضیحاتی درمورد اقدامات پس ازمانیپولاسیون

حرکتی که روی ستون فقرات شما انجام شده است نوعی آزادسازی و تنظیم "حرکت بین مهره ای " شماست. درحقیقت، اختلال خفیفی در عملکرد بین مهره ای شما وجود دارد که به تدریج با یک یا چند مانور بهبود می یابد .

این اختلال عملکرد علل مختلفی نظیر حرکت های نامناسب و ناگهانی، وضعیت های نادرست نشستن، خوابیدن یا کارکردن- آرتروزدارد .

چند نکته قابل ذکراست :

الف - گاهی پس از مانیپولاسیون دردی در ناحیه تحت درمان ایجاد می شود. نگران نباشید، این درد معمولا ظرف دو روز بهبود می یابد . در صورت عدم کاهش درد ، با اینجانب تماس بگیرید .

ب - داروهایی که برایتان تجویز شده است را حتما مصرف کنید .

ج - یک هفته بعد جهت ادامه درمان مراجعه کنید .


لغزندگی مهره ها (اسپوندیلولیزی- اسپوندیلولیستزی ) چیست؟

تعریف

شکستگی در قسمت خاصی از مهره های ستون فقرات (به نام قسمت بین مفصلی ) را اسپوندیلولیزی می گویند. اگر این شکستگی سبب جابجایی مهره ها شود به آن اسپوندیلولیستزی می گویند. این بیماری معمولا در مهره چهارم یا پنجم کمری رخ می دهد .

چه عواملی فرد را مستعد این اختلالات می کند؟

ژنتیک: شواهدی دال بر استعداد ژنتیکی ابتلا به برخی انواع اسپوندیلولیزی و اسپوندیلولیستزی وجود دارد. این بیماری ها معمولا در حوالی بلوغ خود را بروز می دهند

(گرچه از ابتدا وجود داشته اند ).

فشاروحرکات بیش از حد: برخی ورزش ها نظیر فوتبال، ژیمناستیک و وزنه برداری مستلزم فشار بیش از حد روی ستون فقرات (خصوصا با حرکات مکرر خم شدن به عقب) هستند که سبب افزایش احتمال اسپوندیلولیزی و اسپوندیلولیستزی می گردند .

علایم و نشانه ها

در بسیاری ازافراد این بیماری ها هیچ علامتی ایجاد نمی کنند .

گاهی درد ناحیه کمر وجود دارد (شبیه گرفتگی عضلانی ).

اگر لغزندگی شدید باشد، ممکن است سبب فشار روی ریشه های نخاعی و درد یا فلج پاها و اختلال کنترل ادرار و مدفوع گردد .

شکل یک: شکستگی در قسمت "بین مفصلی" مهره پنجم کمری و اولین مهره خارجی را مشاهده می کنید .

شکل دو: مهره پنجم کمری روی مهره اول خاجی لغزش پیدا کرده است .

درمان

معمولا در ابتدا سعی در درمان این بیماری به روش غیرجراحی است. می توان با استراحت های کوتاه مدت در خلال کار، شدت درد کمر را کاهش داد. ورزش های خاص تقویتی و کششی می توانند در بهبود علایم بیماری کمک کننده باشند .

اگرعلیرغم درمان مناسب درد کاهش نیابد یا علایم فلج ظاهر شوند باید درمان توسط جراحی انجام گیرد .

درد گردنی (گردن درد)

مقدمه

گردن درد علامتی است که به علت فشارآمدن روی بافت نرم، استخوانها یا مفاصل گردن یا بافتهای اطراف آن پدید می آید. گاهی این علامت به علت یک بیماری زمینه ای در کل بدن ایجاد می شود.

گردن انعطاف پذیرترین قسمت ستون فقرات است و وزن سررا نیز تحمل می کند. عوامل بسیاری میتوانند سبب گردن درد شوند (نظیروضعیت های نا مناسب گردن وبدن، ضربه، بیماری های دژنراتیو ). بیماری هایی نظیر مننژیت و پلی میالژیا روماتیکا نیز گردن درد ایجاد می کنند .

گاهی می توان گردن درد را با داروهای مسکن عادی درمان کرد ولی در صورتیکه این درد بیش از 3-2 روز طول بکشد یا همراه علایم خطر باشد باید به یک متخصص مراجعه کرد .

در بسیاری از موارد- دارو، فیزیوتراپی و مانیپولاسیون ستون فقرات سبب درمان درد می گردند. درصد کمی از بیماران به جراحی نیاز دارند .

کلیات

گردن درد اختلال شایعی است که علل مختلفی دارد: وضعیت های نا مناسب بدن یا گردن، تصادفات و بیماری های دژنراتیو. گاهی گردن درد جزیی از یک بیماری دیگر است، مثلا فیبرومیالژی و مننژیت می توانند گردن درد ایجاد کنند .

گردن از هفت مهره تشکیل شده است که توسط عضلات، تاندون ها و رباط ها روی هم قرار گرفته اند. مهره بالایی و پائینی توسط یک بافت نرم غضروفی به نام دیسک از هم جدا می شوند. دیسک در افزایش تحریک پذیری و جذب ضربه نقش مهمی دارد .

اتصال مهره بالا و پایین علاوه بر دیسک از طریق مفاصل کوچکی به نام فاست نیز صورت می گیرد.

آسیب هر یک از ساختمان های گردنی میتواند سبب ایجاد گردن درد شود. گاهی این درد ظرف مدت کوتاهی و بدون دخالت خاصی بهبود می یابد ولی در برخی اوقات درمان آن به مداخله پزشکی احتیاج دارد.

در صورتیکه علایم زیر در گردن درد مشاهده شوند، مشاوره پزشکی الزامی است:

- گردن درد شدید پس از ضربه: در این موارد مشاوره با جراح مغزواعصاب ضروری است.

- گردن دردی که همراه با انتشار درد به یک یا هر دو دست (اندام فوقانی) باشد. در این موارد احتمال فشارروی ریشه های گردنی وجود دارد. گزگز و مورمور دست نیزمی تواند بیانگر این بیماری باشد.

- کاهش قدرت: ضعف در دست یا پا می تواند بیانگر ضایعه نخاعی باشد .

- اختلال کنترل ادرار یا مدفوع : این مشکل نیز احتمال آسیب نخاع را مطرح می کند.

بهتر است برای درک بهتر، گردن دردها را به دو دسته تقسیم کنیم:

الف) گردن دردی که به سایر قسمت ها انتشار می یابد.

ب) گردن دردی که منشا آن در سایر قسمت هاست.

گردن دردی که به سایر قسمت ها نیزانتشار می یابد

رادیکولوپاتی گردنی (آسیب ریشه های نخاع گردنی): معمولا به علت آرتروز یا در رفتگی دیسک ایجاد می شود. در این موارد علاوه بر درد گردنی، انتشار درد به یک یا هر دو دست همراه احساس برق گرفتگی یا گزگز و مورمور نیز وجود دارد .

تنگی کانال نخاع گردنی: تنگی سوراخ های بین مهره ای سبب فشار روی ریشه های نخاعی می گردند. علایم آن شبیه رادیکولوپاتی گردنی است .

ناپایداری مهره های گردنی: می تواند درد وعلایم رادیکولوپاتی و نیزعلایم فشار روی خود نخاع (اختلال ادراری– مدفوعی) ایجاد کند .

درگیری فاست ها: سبب درد گردن می گردد که معمولا به ناحیه بین دو کتف، شانه ها و بازوها انتشار می یابد .

گردن دردی که منشا آن در سایر قسمت ها است

ممکن است درد مفصل فک، گوش، میگرن یا شانه به گردن انتشاریابد.

علل گردن درد

آسیب یا اختلال در هر یک از ساختمان های آناتومیک گردن منجمله عضلات، تاندون ها، رباط ها، مهره ها، دیسک ها و اعصاب گردنی و فاست ها می تواند سبب ایجاد درد شود .

هر یک از عوامل زیر می تواند منشا درد گردنی باشد .

فشار عضلانی: استفاده بیش از حد از عضلات گردنی می تواند سبب فشار عضلانی و درد گردنی شود. رانندگی طولانی مدت یا مطالعه با گردن خمیده می تواند سبب این درد شود. در این شرایط معمولا عضلات پشت گردن دچار درد می شوند .

ضربه: انعطاف پذیری گردن زیاد است و وزن سر را نیز تحمل می کند، همین مساله سبب آسیب پذیری آن می گردد. در مواردی که ضربه از پشت به شخص وارد شود ( مثلا اتومبیلی از عقب به یک اتومبیل دیگر برخورد کند) سر شخص ابتدا به جلو و سپس به عقب می رود و آسیب شلاقی ایجاد می کند که هم دردناک است و هم می تواند سبب آسیب نخاع گردد .

آرتروز: مفاصل گردن نیز نظیر سایر مفاصل بدن با افزایش سن دچار تخریب (آرتروز) می گردند که می تواند دردناک باشد .

بیماری های التهابی مفاصل (آرتریت ): نظیر روماتیسم مفصلی و اسپوندیلیت آنکیلوزان می توانند مفاصل گردن را نیز درگیر کرده، درد ایجاد کنند .

اختلالات دیسک بین مهره ای: با افزایش سن بتدریج دیسک های بین مهره ای آب خود را از دست می دهند و خشک می شوند . وقتی دیسک خشک می شود، ارتفاعش کم می شود و فاصله بین مهره بالا و پائین آن کاهش می یابد ( آنچه به اشتباه بین عامه مردم به فاصله افتادن بین دو مهره معروف شده است، درحقیقت کاهش فاصله بین دو مهره است)، مجموع عواملی که درباره آنها صحبت شد می توانند سبب رادیکولوپاتی گردنی ودرد بعلت اختلال دیسک شوند .

تنگی کانال گردنی: درباره آن توضیح داده شد .

بیماری های عفونی: عفونت های مغز، نخاع و ستون فقرات نظیر مننژیت، آنسفالیت، دیسکایتیس می توانند سبب درد و نیز علایمی از قبیل تب، لرزو...شوند . درمان این بیماری ها باید به سرعت انجام گیرد و گرنه می توانند سبب عوارض بسیار شدید می شوند .

فیبرومیالژی: یک بیماری مزمن است که سبب دردهای عضلانی – استخوانی می گردد. خستگی و افسردگی نیز در این بیماری ها بسیار شایع هستند. با توجه به توضیحات داده شده مشخص می شود که گردن درد نیز در این بیماری دیده می شود .

سندرم درد میوفاسیال: یک اختلال مزمن عضله و بافت اطراف آن است ( که به فاسیا معروف است). سبب درد مزمن در یک قسمت از بدن می شود. در همین وب سایت توضیحات بیشتری در مورد آن داده شده است .

پلی میالژی روماتیکا: یک بیماری التهابی است که سبب درد در گردن، شانه ها و مفاصل ران می گردد .

پوکی استخوان (اوستئوپوروز): عبارتست از کاهش تراکم استخوانها. معمولا در اوایل این بیماری هیچگونه درد و مشکلی وجود ندارد، ولی با پیشرفت آن به تدریج مهره ها دچار شکستگی های میکروسکوپی شده درد ایجاد می کنند، در صورت در گیری مهره های گردنی، درد گردن به وجود می آید .

بیماری پاژه استخوانی: بیماری ای است با علت نامشخص که سبب اختلال در مراحل ترمیم و جذب استخوان و افزایش غیرعادی تراکم آن و درد می گردد .

بررسی های تکمیلی

پزشکان برای تشخیص علت گردن درد ابتدا به شرح حال بیمار توجه می کنند و سپس معاینه کاملی از وی به عمل می آورند. گاهی همین روش برای آغاز درمان بیمار کافی است ولی گاهی لازم می شود که تست های تکمیلی نیز درخواست شود. شایع ترین تست های مورد استفاده در تشخیص علت گردن درد عبارتند از :

رادیوگرافی ساده: اختلالات مهره های گردنی را نشان می دهد.

میلوگرافی: در این روش، مقداری ماده حاجب اشعه ایکس را وارد مایع مغزی-نخاعی می کنند و سپس عکس هایی با اشعه ایکس می گیرند. می توان با آن فشار روی ریشه های نخاعی را بررسی کرد .

دیسکوگرافی: ماده حاجب به داخل دیسکی که احتمال می رود منشا درد باشد تزریق می شود، اگر تشخیص درست باشد، رنگ آمیزی دیسک به صورت غیرعادی خواهد بود و درد گردن نیز تشدید می یابد .

سنجش تراکم استخوانی: برای بررسی وضعیت تراکم استخوان صورت می گیرد. دقیق ترین روش آن تکنیکی است به نام دگزا .

ام آر آی: روش خاصی است برای تشخیص و درمان بیماری های نخاع و ریشه های آن

سی تی اسکن: روش خاصی است برای بررسی دقیق مهره ها و کانال نخاع .

اسکن استخوان: مقداری ماده رادیواکتیو به بیمار تجویزمی گردد، پس از مدتی با دوربین های خاص مقدار آن را در استخوان ها و بافت های بدن بررسی می کنند .

الکترودیاگنوز(نوارعصب و عضله): روشی است برای بررسی فشار روی ریشه های نخاع. به عبارت بهتر، باید گفت که وقتی ام آرآی فشار روی ریشه را نشان می دهد، ممکن است این فشار از نظر بالینی اهمیت نداشته باشد، در این جا با انجام نوارعصب وعضله می توان ازشدت فشار وارد بر ریشه های نخاعی مطلع شد .

روش های درمان گردن درد

داروهای ضد درد مانند انواع مسکن ها.

فیزیوتراپی: عبارتست از استفاده از گرما، سرما، اولتراسوند، ماساژ یا تجویز ورزش

مانیپولاسیون: عبارتست از حرکات حساب شده و کاملا تخصصی روی ستون فقرات که توسط کایروپراکتورها، اوستئوپات ها و متخصصین طب فیزیکی انجام می گیرد .

تزریقات خاص: گاهی تزریق در نقاط خاصی از گردن یا تزریق مواد کورتنی به داخل مایع مغزی نخاعی یا بلوک و بیحس کردن مفاصل فاست مورد نیاز است .

بی حرکتی کوتاه مدت: گاهی پزشک ناچار است با تجویز گردن بند طبی و محدود کردن حرکات گردن، درد را کاهش دهد. حداکثر مدت مجاز استفاده از آن 5-3 روز است .

سایرروش ها: گاهی- خصوصا درگردن درد مزمن، مشورت روانپزشکی و استفاده از تکنیک های شناختی – رفتاری ضروری است .

جراحی در موارد خاص لازم است.

اصولا درمان درد، شامل دو مرحله است :

1) کاهش درد و التهاب: معمولا توسط دارو و گاهی فیزیوتراپی های خاص انجام می گیرد .

2) مرحله توانبخشی: دراین مرحله با تجویز ورزش های خاص، قدرت و انعطاف پذیری عضلات را افزایش می دهند و با توصیه های بهداشتی احتمال عود درد را کاهش می دهند .

روشهای پیشگیری از گردن درد

یکی از شایع ترین علل گردن درد، وضعیت نامناسب بدنی است . در ذیل توصیه هایی برای پیش گیری از گردن درد ارائه شده:

- صاف بنشینید به نحوی که گردن در وضعیت خنثی (به هیچ سمتی خم نشده باشد) قرارگیرد.

- درهنگام کارودرفواصل منظم به خود استراحت دهید. کار کردن طولانی مدت با کامپیوتریا رانندگی درازمدت سبب فشار آمدن به عضلات گردن میشود .

- به صورت صحیح بنشینید: صندلی خود را به صورتی تنظیم کنید که مانیتورشما مختصری از خط دید پائین ترقرارگیرد و زانوها قدری ازمفصل ران بالاتر باشند (زیرپایتان یک چهار پایه کوچک بگذارید)

- صندلی باید حتما دسته داشته باشد.

- هیچوقت گوشی تلفن را بین گردن و شانه نگه ندارید.

- حتما ورزش های کششی و قدرتی را بطور منظم انجام دهید.

- عضلات نگهدارنده گردن را نیز باید تقویت کنید (عضلات شانه ها و قفسه سینه)

- هیچوقت به شکم نخوابید زیرا سبب آسیب ستون فقرات گردنی می شود. به پشت یا پهلو بخوابید. با لش شما باید ازقوس گردنی شما محافظت کند.

- هیچوقت در رختخواب مطالعه نکنید.

- هرگز کیف سنگین را برای مدت طولانی روی یک شانه حمل نکنید . بهتر است از کوله پشتی استفاده کنید.

- برای برداشتن اجسام (خصوصا اجسام سنگین) اززمین، از تکنیک مناسب استفاده کنید زیرا تکنیک اشتباه علاوه برآسیب کمر، سبب آسیب گردن شما نیز می شود.

پرچم زرد (عوامل ) مزمن شدن کمردرد:

موارد ذیل احتمال مزمن شدن کمردرد را افزایش می دهند:

1- بیمار معتقد باشد که درد یا تحرک مضر هستند.

2- رفتارهای بیمارگونه، نظیر استراحت طولانی

3- فاجعه سازی درد

4- اضطراب، انزوای اجتماعی، خلق منفی

5- مشکلات شخصی (خانوادگی، مالی و....)

6- سابقه سوء مصرف مواد

7- عدم رضایت شغلی

8- حمایت بیش از حد خانواده یا عدم حمایت خانواده

9- سابقه ادعای از کار افتادگی یا موارد مشابه

10- انتظار غیرواقعی در مورد درمان (انتظار درمان منفعل)

11- سابقه کمردرد قبلی

12- درگیری سیاتیک

13- عدم تناسب بدنی

14- کاربدنی سنگین

15- چاقی

16- مصرف دخانیات

درد دنبالچه

درد دنبالچه يكي از مشكلات نسبتـاْ شايع است. شيوع اين درد در خانم ها بيشتر از آقايان مي باشد. علل مهم درد دنبالچه عبارتند از: افتادن روي باسن، زايمان، نشستن طولاني مدت (مثلاْ در مسافرت ها). گاهي علت آن بيماري هاي مهمتري نظير عفونت هاي موضعي، آبسه مقعد، بيماري هاي دردناك مقعد، عفونت استخوان دنبالچه يا حتي فيبروميالژي است.

متاسفانه به خاطر مسابل فرهنگي، بسياري از مردم يا به پزشك مراجعه نمي كنند، يا در صورت مراجعه، درد خود را به صورت كمردرد معرفي مي كنند و اگر پزشك نتواند با شرح حال و معاينه دقيق، محل واقعي درد را تشخيص دهد، نمي تواند به بيمار كمك كند.

مطالعات مختلف نشان داده اند كه درد دنبالچه سبب كاهش كيفيت زندگي مي گردد. اين بيماران هميشه بايد يك رينگ لاستيكي با خود همراه داشته باشند و يا كلاْ از شركت در اجتماعات پرهيز كنند كه خود اين امر سبب مشكلات فراوان مي گردد.

خوشبختانه اكثر بيماران با درمان هاي دستي و يا تزريق موضعي (كه ترجيحاْ قدم آخر است درمان مي شوند ومي توانند به زندگي عادي خود بازگردند

نظرات شما عزیزان: